Artus Quellinus ontwierp in 1652 het timpaan dat nog altijd aan de Damkant van het Paleis op de Dam te zien is, dit is een voorstudie. De vrouw in het midden symboliseert Amsterdam, ten midden van allerlei zeegoden, zeegodinnen en waterdieren. De boodschap: Amsterdam is het middelpunt van de zeehandel. 

Dit is een van de houten beeldjes uit het einde van de 15e eeuw die graven en gravinnen van Holland voorstellen. De beeldjes werden ooit gemaakt voor de vierschaar, de rechtbank in het oude stadhuis. Rechtspraak werd gedaan in naam van die graven. Ook tegenwoordig hangt er nog een portret van de koning in de rechtszaal als symbool van de rechtstaat. 

In de middeleeuwen waren er in Amsterdam maar liefst 21 kloosters en vele kerken en kapellen waarvan de Oude en Nieuwe Kerk de belangrijkste waren. Dit fragment van een beeld komt uit een van de kloosters. Het stelt de rouwende Maria voor met haar gestorven zoon Christus op schoot. De gezichten van Maria en Christus zijn weggekrast tijdens de beeldenstorm in 1578. Katholieke beelden werden toen kapotgemaakt en neergehaald door calvinisten die tegen het vereren van heiligen waren. 

Deze drinkhoorn uit 1566 werd lang gebruikt bij schuttersfeesten om met elkaar te kunnen proosten op de schutterij. In de schutterij zaten burgers van de stad die de stad moesten verdedigen en de orde handhaven. Omdat generaties schutters uit dezelfde hoorn dronken verbond het niet alleen de aanwezige schutters met elkaar, maar ook met alle schutters die hen voorgingen. 

Kennis is macht en dat was het ook in de 17e eeuw. In Amsterdam werden steeds nauwkeurigere wereldkaarten en globes gemaakt. Onmisbaar voor de handel, maar al gauw ook iets om thuis mee te pronken. Luxe atlassen en globes waren studieobjecten, maar ook statussymbolen. 

In 1934 werd met het Algemeen Uitbreidingsplan gestart, een ambitieus plan met talloze grote stadsuitbreidingen zodat Amsterdam klaar zou zijn voor het verwachte inwonersaantal van een miljoen in 2000. Crisistijd en de Tweede Wereldoorlog zorgden vertraging, maar na de oorlog werden wijken als Sloterplas, Slotermeer, Slotervaart, Bos en Lommer en Buitenveldert alsnog gebouwd. 

In 1863 bestond Artis 25 jaar.  Bij die gelegenheid schonken de leden van de dierentuin de oprichter deze zilveren bokaal. De ornamenten van de bokaal, onder andere de kop van leeuw, een buffel en een neushoorn, een krokodil en een schildpad zijn helemaal afgestemd op het jubileum van de dierentuin. 

Dit schilderij is een van de oudste werken in onze collectie. Het werd in 1538 bij de kunstenaar besteld door de burgemeesters (destijds werden er elk jaar vier burgemeesters gekozen). Ook toen al was de haven van groot belang voor Amsterdam, reden voor de kunstenaar om die vooraan in beeld te brengen, waardoor het noorden onder is en het zuiden boven.  

‘Hier is de beurs, en het geld, en de liefde tot de kunst’, schreef dichter Thomas Asselijn over Amsterdam in 1653. Lingelbach verbeeldt de Dam hier als handelsmarkt van de wereld: rechtsonder staan bijvoorbeeld Turkse of Armeense handelaars. De aanbouw van het imposante stadhuis (links, nu het Paleis op de Dam) koppelt hij zo aan de rijkdom die de internationale handel bracht, die weer gunstig was voor de kunst. 

Het grootste gedeelte van dit schilderij ging in 1721 verloren bij een brand. Op het schilderij werd de jaarlijks terugkerende anatomische demonstratie voor chirurgijns en andere geïnteresseerden afgebeeld. Op dit bewaard gebleven middengedeelte is te zien hoe doctor Jan Deijman sectie verricht op de hersenen van een dode man. Rembrandt schilderde deze scène haaks op het beeldvlak, waardoor de voeten naar buiten lijken te steken.  

Op dit schilderij verbeelde Govert Flinck hoe schutters, onder leiding van Joan Huydecoper (de man in het zwart met de commandostaf) vieren dat de vrede van Münster is gesloten, het einde van de 80-jarige oorlog met Spanje. Toch dragen de mannen nog altijd harnassen en wapens, want waakzaamheid bleef aanbevolen. ‘De wijze laat het zwaard wel rusten, maar niet roesten’ schreef Jan Vos in een gedicht over het schilderij in 1650. 

In 2017 verblijft kunstenaar Brian Elstak een maand in het atelier van Centrum Beeldende Kunst Zuidoost in Heesterveld; metrolijn 54 stopt daar voor de deur. Tijdens zijn metroreizen observeert en portretteert Elstak zijn medereizigers. Hun verhalen vangt hij in dit driedimensionale houten schilderij. 

Op 7 mei 1945 wordt draaiorgel ‘Het Snotneusje’ naar de Dam gereden om daar het uitbarstende bevrijdingsfeest muzikaal te begeleiden. Als het feest omslaat in een drama nadat Duitse soldaten de menigte beschieten, redt het orgel de levens van mensen die erachter kunnen schuilen. In het binnenwerk zijn de sporen van inslaande kogels nog te zien. 

Het Koninklijk Paleis op de Dam werd ooit gebouwd als stadhuis van Amsterdam. Dit model is gebruikt tijdens de bouw, als hulpmiddel voor de timmerlui. In 1655 vond de inwijding van het gebouw plaats. Tien jaar later werd de koepel geplaatst. Het stadhuis was het grootste gebouw in de Republiek der Nederlanden. Al spoedig kreeg het een bijnaam: het ‘achtste wereldwonder’. 

Jimmy van der Lak werd in 1903 in Paramaribo geboren, maar kwam in 1925 in Amsterdam aan om carrière te maken: als danser, bokser, kelner en filmfigurant werd hij een bekend gezicht. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat hij in het verzet, later opende hij in Amsterdam het eerste Surinaamse Restaurant van Nederland. Met zijn kenmerkende hoge jukbeenderen was hij daarnaast een geliefd kunstenaarsmodel, zoals hier in dit portret van August Grotegoed. 

In 1985 poseert de piepjonge Patrick Kluivert uit Amsterdam-Noord als jeugdvoetballer bij Ajax naast zijn idool Frank Rijkaard. Deze groeide op in de Baarsjes en maakte toen al furore in het eerste elftal. Niemand kon toen nog vermoeden dat Rijkaard in zijn een-na-laatste wedstrijd bij Ajax, de beslissende pass zou geven waarmee Kluivert het enige doelpunt scoorde in de Champions League finale van 1995.  

Sara de Swart was beeldhouwer en kunstverzamelaar. In Amsterdam maakte zij deel uit van de literaire beweging van de Tachtigers en ondersteunde verschillende van hen financieel. Met haar levensgezellin Emilie van Kerckhoff reisde ze veel, onder andere naar Nederlands-Indië. Het paar vestigde zich in 1914 in Capri, waar ze de rest van hun leven zijn blijven wonen. 

Sophia Lopez Suasso- de Bruijn liet haar hele verzameling na aan de stad en een vermogen aan geld dat de bouw van het Stedelijk Museum mogelijk maakte. Tot haar passies behoorde het verzamelen van sieraden, zoals deze. Dit is een horloge in de vorm van een kastanje. 

Deze mantel van goudleer behoorde tot de garderobe van ‘levend kunstwerk’ Mathilde Willink. Zij liep graag in de creaties van Fong Leng. De twee vrouwen waren innig bevriend tot Mathildes dood in 1977. Deze mantel is een goed voorbeeld van de uitbundige stijl van Fong Lengs creaties, door het combineren van verschillende materialen en het toepassen van arbeidsintensieve handwerktechnieken. 

Voor een witgekalkte achterwand, waar een stuk huisraad hangt en één losse spijker te zien is, is een keukenmeid aan een tafel aan het werk. Het melkmeisjevan Vermeer? Nee, De Ketelschuurster van Adriaan de Lelie, uit 1796. De Lelie had ongetwijfeld Vermeers beroemde werk in gedachten. Het schilderij bevond zich destijds in de collectie van Jan Jacob de Bruijn in Amsterdam. 

Dit spijkerjasje werd gedragen door Ivar Vičs (1960-1981), vooral bekend onder zijn graffitinaam Dr. Rat. Onder graffitikunstenaars in Amsterdam is hij nog steeds een legende. Hij was een van de mensen die de punkbeweging een visuele identiteit gaf. Ivar werkte samen met Diana Ozon en Hugo Kaagman. Hij stierf in 1981 aan een overdosis.

Per jaar worden er vele fietsen uit de gracht gehaald. Ze zijn gestolen of te dicht bij het water geparkeerd. Fietsen die er langer in liggen, zoals deze, groeien vol met mosselen. In de grachten leven namelijk miljoenen van deze schelpdiertjes. Ze zuiveren elk 50 liter water per dag.