Ode aan Fanny Blankers Koen | De huisvrouw die kon vliegen

FANNY

(Fanny’s kamertje hangt vol (foto’s van) trofees, medailles, bekers, foto’s van zichzelf. Op het moment dat een bezoeker zijn entree maakt, snuit Fanny luidruchtig haar neus)

Neem me niet kwalijk
ik zag u niet 
wat een ontvangst
het spijt me

(Snuit haar neus)

Zo verschrikkelijk verkouden
ik word er moe van
Houd maar een beetje 
afstand.
Sinds ik niet meer sport
ben ik altijd moe en verkouden
zit immer te snotteren
hoort zeker bij het afscheid nemen
dat snotteren
omdat ik niet meer beweeg
kan je maar beter blijven sporten
maar ik ben niet meer zo snel
tja
u begrijpt
mijn conditie is ook niet meer wat die was
dus het zou maar een gênante vertoning worden

(Snuit haar neus)

Hardlopen en de neus snuiten
dat gaat niet samen

(pauze)

Ik mag niet eens meer hardlopen
Je kan geen kant op hier
Veel te klein
om even een sprintje te trekken

(pauze)

Ik zou zo graag weer wat doen
(Ze staart voor zich uit)
In beweging blijven
go go go go go
(lost zogenaamd een startschot) 
Pang!
Dood!
(lacht om haar harde grap)
Geestig
Ja heel geestig
want ik ben een geest
een hele geestige
(lacht hartelijk, maar vervolgt streng)
Met andere woorden
ik ben er niet
Ik ben er wel
maar alleen in jouw herinnering
in jouw hoofd
ik ben jouw herinnering 
mooi hè
want dit is de werkelijkheid niet
want dit is het hiernamaals
ik leef onder de doden
je bent hier bij mij onder de doden
ja
echt waar

(ze niest)

vind je dat eng
of vind je het 
geestig

(lacht en snuit vervolgens haar neus)

Er gebeurt alleen niet zoveel meer
als je dood bent
want je kan niets meer
behalve snotteren
hoe graag je ook zou willen
je mag niet meer meedoen 
de tijd staat stil
als je dood bent
punt

(Ze haalt een blauw doosje met een roze lint tevoorschijn)

Als je bij de hemelpoort komt
lever je je laatste adem in
de kleur van je ogen
je honger en dorst
je mooiste hobby’s
je grootste talenten 
je humor
al heb ik stiekem 
een beetje humor achtergehouden
want je moet ook hier 
iets te lachen hebben
ja toch
en dan
alle mooie eigenschappen
in een blauw doosje
met een mooie roze strik
die gaat dan naar een ander
naar de volgende 
de volgende sportvrouw van de eeuw
bijvoorbeeld

(pauze)

maar ik heb op mijn donder gekregen
die dag dat het zo stormde 
en van die grote golven
en de dakpannen in het rond
en de regen tegen het zolderraam
de ruit in duizend stukjes tegen het hout van de vloer
en het water dat naar binnen stroomde
door het gat van het raam 
en door de kieren van de deur
stroomde en stroomde
tot de huizen metersdiep blank
alle handdoeken en zandzakken ten spijt
die dag

(pauze)

midden in de strenge winter
zo rond kerstmis
een koude donkere doordeweekse dag 
kreeg ik de donder op mijn donder
waren ze erachter gekomen
dat ik iets was vergeten
vergeten in het blauwe doosje te doen
zeiden ze dat ik dat expres had gedaan
maar ik zou zoiets nooit expres doen
ik zou zoiets niet op mijn geweten willen hebben
zo’n storm en die enorme golven
en al die dakloze mensen 
meegesleurd door het water
verdwaald of verdronken

(stilte)

Maar het is niet verwonderlijk
Het viel me zo zwaar
het afscheid van mijn grootste talent
dat ik het prompt vergat
dat kunnen ze me niet kwalijk nemen
ik geef toe
het was slordig van me
maar het hoort bij mij
het hardlopen en ik
wij zijn één

(pauze)

zo ben ik de geschiedenis ingegaan

(pauze)

want ik ben de geschiedenis ingegaan
ja
mijn tijd is bevroren
vereeuwigd in freeze
voor altijd ‘de vliegende huisvrouw’
dat ben ik
(Ze laat een foto zien, waarop ze stofzuigt)
Kijk 
de huisvrouw
die kon vliegen met de stofzuiger
in plaats van de bezemsteel
(lacht hartelijk om haar eigen grap) 
Maar ik ben geen heks
omdat ik vlak na de oorlog 
in Londen vijf olympische medailles won
Maar niemand die het had verwacht
want ik was getrouwd en kinderen
en dan kun je natuurlijk
helemaal niets meer
(spottend)
want eenmaal getrouwd en moeder
dan ben je bejaard
nietwaar
en dan kan je niet meer lopen
laat staan hardlopen
Dus
men dacht dat ik hoog van de toren blies
maar ik blies helemaal niets
ik trainde
heel erg hard
dagelijks een lepel levertraan
een blik bruine bonen
ik zag mijn kinderen nauwelijks
maar dat was mijn offer
ik deed het voor hen
zodat zij trots konden zijn
op hun moeder
ik deed het voor hen
en dat was het waard
natuurlijk
En toen
na die overwinning in het Wembley
weer terug in Amsterdam
dat onthaal 
vlaggetjes en trompetgeschal
iedereen juichen en zwaaien
alsof ik de koningin zelve was

(Ze niest)

En ik kreeg een cadeau
van het Nederlandse Volk
ja ja
een splinternieuwe fiets
om je vingers bij af te likken
en voor die tijd was dat
maar nu 
Ze zouden je uitlachen
als je als sportvrouw van de eeuw
een fiets cadeau kreeg
Een fiets
Ronduit
Wat een vernedering 
als je bedenkt
Ze hebben mijn prestaties niet op waarde kunnen schatten
Jammer
heel jammer

(Ze haalt haar neus op)

Maar ik ben geschiedenis
dat kan ook niet iedereen zeggen van zichzelf
dat je geschiedenis bent 
en voor eeuwig blijft bestaan
tot in het einde der tijden

(Ze zoekt naar een pen en de stapel foto’s van zichzelf met stofzuiger)

Overigens 
dat ik een beetje humor had achtergehouden
daar hebben ze hartelijk om gelachen 
daar konden ze de humor wel van inzien
de wachters aan de hemelpoort
wat weer een extra zuchtje wind opleverde 
voor de wedstrijdzeilers in de zomerspelen van 2004
dus
van mijn humor
daar mocht ik koekjes van bakken
als het ware
(Ze lacht, maar vervolgt serieus)
Maar mijn grootste talent
het talent van mijn lange benen
moest als de wiedeweerga
in het blauwe doosje
met de roze strik
terug naar boven

(pauze)

Dus daar ben ik nu mee bezig
met inpakken en afscheid nemen
van mijn grote talent
mijn lange benen
de inmiddels zinloze lange benen

(Ze barst plotseling in een onbedaarlijk snikken uit. Even later vervolgt ze haar verhaal)

Het is niet makkelijk

(ze snuit haar neus)

Misschien zo’n hometrainer aanschaffen
gewoon voor de vorm
het staat tenminste sportief
Waar zou ik hem neerzetten
hier of
hier
neemt wel meteen heel veel plek in
zo’n ding
nou goed
nog even over nadenken

(Ze vindt de stapel met foto’s en een pen. Ze wendt zich tot de bezoeker)

Wat vind jij
van zo’n hometrainer
Houd jij van die apparaten
in je huis
Houd je van sport
Doe jij aan sport

(Als de bezoeker ‘Ja’ antwoordt, dan volgt het volgende gesprek:)

Welke? 
(...)
Oh ja? 
Wat interessant. 
Heb ik ook gedaan / heb ik nooit gedaan. 
Ben jij ook de beste?

(...)

(Als de bezoeker ‘Nee’ antwoordt, dan volgt het volgende gesprek:)

Oh nee?
Dat is vreemd.
Dat is zeldzaam.

(Ze vervolgt haar verhaal)

Iedereen wil toch ergens in uitblinken
en dat kan met sport

(Ze wappert met haar foto)

Jij wil natuurlijk een handtekening
Daar kwam je toch voor

(Ze zet een handtekening) 

Dit ben ik met de stofzuiger
Zo ging ik de hele wereld over
als voorbeeld voor alle huisvrouwen

(Ze geeft de foto aan de bezoeker)

Tegenwoordig heeft Marion Jones het Olympisch record op de 100 meter
met nog geen 9,8 seconden
Nu hangt de gouden medaille om haar nek
Tja
de dames van tegenwoordig zijn zoveel sneller
maar ze zijn jonger en ze hebben veel strakkere pakjes aan
ze verdienen bakken met geld en ze hebben geen kinderen
Dus mijn prestatie 
mijn 11,9 op de 100 meter is zo slecht niet
Stond ik daar
in het Wembley stadion
en er gold maar één ding:
Hier is de start
daar is de finish
GO

(Ze ziet zichzelf gaan)

Schitterend

(Ze zucht van verlangen en vervolgt nuchter)

Ik kon niet anders
ik wilde niet anders
en mijn ouders begrepen dat
dat waren boeren
maar zij begrepen dat ik moest lopen
zij hebben er alles aan gedaan om mij te laten lopen
alleen maar lopen
als kind al
ik liep als eerste een rondje om het dorp
ja echt
ik was een superkind
toen al
Nooit verloren
pas toen op het einde van mijn loopbaan
maar toen was ik ziek
toen kreeg ik
precies tussen mijn benen
zo pijnlijk
zo verschrikkelijk pijnlijk
dat was dus het einde
door die steenpuist
doet nog pijn
als ik eraan denk
terwijl
werkelijk
nog om woest van te worden
want het gerucht ging
dat ik mijn tegenstander niet aan zou kunnen
terwijl
ik kon iedereen aan
ik was voor niemand bang
men was bang voor mij 
zo was het
maar die steenpuist 
deed me de das om 
maar dat geef je ook niet graag toe
of wel

(pauze)

Maar daarna is het heel snel gegaan
met de vrouwensport 
Het zwemmen met Inge de Bruijn
turnen tennis atletiek
allemaal natuurlijk veel betere pakjes aan
veel strakker en sneller dan de klerenkast die om mijn lijf hing
want ik zag er niet uit
met drie onderbroeken én een onderrok én een korset
bij wijze van spreken

(Ze bekijkt zichzelf in de spiegel of in het raam)

Terwijl ik best een mooie vrouw ben
soepel en gracieus
net als die wielrenster
Dat wielrennen überhaupt
dat dat zo vrouwelijk kon zijn
die Leontien van Moorsel
en altijd rode lippen
om verliefd op te worden toch
ja niet echt natuurlijk
maar
wat een vrouw
op wielen
en allemaal dankzij mij 
Want ik ben hun grote voorbeeld
dat bedenk ik niet zelf
zo staat het in de boeken
iedereen die kan lezen kan het lezen
zwart op wit
Fanny Blankers Koen
sportvrouw van de eeuw en moeder van alle atletes
Zo is dat 

(Ze maakt de roze strik vast van het blauwe doosje)

Zo dat is dan dat
Zou jij dit op de bus willen doen voor mij

(Ze niest drie keer achter elkaar)

Drie keer
dat brengt geluk
zeggen ze
zou het
ook als je dood bent?

(Ze snuit haar neus)

Ga maar snel
straks krijg ik nog spijt

(Bezoeker vertrekt met het doosje)

Een beetje tempo graag
het heeft haast

(Ze roept hem/haar na)

Denk erom overige bestemmingen
Dank je
Daag