Ode aan Winnie Sorgdrager | Ook verdriet kan leiden tot iets positiefs, dat heb ik gemerkt

WINNIE

(Winnie scandeert een tekst van Seneca, terwijl ze dartpijlen gooit)

‘Een groot deel van ons leven
verglijdt terwijl we slecht bezig zijn,
het grootste deel terwijl we niets doen,
het leven in zijn geheel
terwijl we iets anders doen
dan we zouden moeten’

(Deze tekst herhaalt ze twee of drie keer, ze wordt steeds fanatieker in het gooien en dat
klinkt door in haar stem, tot ze zich neerlegt bij alle gemiste (niet in de roos) pijlen en
rustig vervolgt...)

Edele heer
Seneca
u heeft zo gelijk
zo ontzettend gelijk
maar toch denk ik
(Ze kijkt naar de pijl)
deze pijl is
(Ze concentreert zich op de roos)
een schot in de roos
(Ze gooit de pijl)
Mis
Jammer
en pijnlijk
terwijl iemand toekijkt
zo genadeloos mis gooien
Mijn straf omdat ik mijn tijd loop te verdoen
als ik Seneca mag geloven

(Ze wendt zich tot degene die binnen is gekomen)

sorry Seneca
ik vind toch niet
dat ik mijn tijd loop te verdoen
(Ze glimlacht tot haar gast)
Ik geloof niet in god
ik geloof in Seneca
Een groot man
grote filosoof
maar streng
heel streng
voor anderen
én voor zichzelf
‘Het meest verwerpelijke is het verlies van tijd door slordigheid’
Ja
Had evengoed een uitspraak kunnen zijn van mijn vader
Mijn vader was
ik bedoel
ís een streng man
ook integer
en recht-door-zee
maar streng
ik ben opgevoed met
(ze scandeert)
flink zijn, niet zeuren, niet huilen
discipline discipline discipline
presteren presteren presteren
niet piepen nooit piepen
doe je sterker voor dan je bent
tegenslagen voor je houden
zelf opdraaien voor de gevolgen van je daden
zelf je problemen oplossen
zelf verantwoordelijkheid dragen
discipline discipline discipline
presteren presteren presteren
niet piepen nooit piepen

(pauze)

Nou
dat heb ik geweten

(pauze)

En het heeft me geen windeieren gelegd

(pauze)

Ik ben iemand
Ik heb iets bereikt
Ik ben iemand geworden
Ik ben geworden
wie ik ben
...
in mijn werk
In mijn werk
ben ik echt iemand

(ze kijkt naar de pijl, overweegt hem te gooien)

Maar
Eigenlijk
Misschien
ik denk
misschien had ik
misschien toch nooit moeten doen
dat
hè
dat ministerschap
ik ben namelijk
nee
ik ben niet echt een politiek dier
ik leef niet met een bepaald doel
zoals Aristoteles dat zegt
‘alles heeft een doel
want alles valt naar beneden’
zegt hij
(Ze laat de dartpijl expres vallen)
‘je leven is een proces
dus heeft je leven een doel’
zegt hij
Dat is strategie

(ze loopt naar het dartbord om hem recht te hangen)

Maar ik ben geen strateeg
geen legerleider
of politiek dier
(ze loopt weer terug en bekijkt het dartbord van een afstand)
maar ik zei natuurlijk
ja
en geen
nee
daar zeg je gewoon geen nee tegen
tegen het ministerschap
ik was vereerd

(Ze mikt met de dartpijl op de roos, maar besluit niet te gooien)

Maar dat politieke spel
dat kan ik wel concluderen
is niet aan mij besteed

(pauze)

Mijn gezicht
mijn uitstraling werkt tegen me
Ik zie er veel te onschuldig uit
en verwonderd
althans dat hoor ik voortdurend
maar als je goed kijkt
kijk maar

(Ze laat zich bekijken door de gast)

Dat komt door die bruine ogen
vind je niet
Krijg ik vaak opmerkingen over
in de zin van:
‘Verwacht u een wonder?’
Nee, hoezo
‘U kijkt zo,
alsof u een wonder verwacht’
Daarom verwacht niemand
dat ik zo scherp uit de hoek kan komen
Daar schrikken ze van
waardoor ze vergeten te luisteren

(pauze)

Maar ik wind me niet op
dat heeft geen zin
voor je het weet
alles in het honderd
en
ik kan geen ruzie maken
Ik kan niet tegen conflict
ik weet nooit
dan houd ik liever mijn mond
Maar dat is een probleem
in de politiek
In de politiek
moet je niet je mond willen houden
Want toen met Docters van Leeuwen
mij werd verweten
dat ik buiten schot wilde blijven
dat ik te voorzichtig was
veel te diplomatiek was
een watje
een stille
Er moest iets gebeuren
ik was verantwoordelijk
ik moest maatregelen nemen
ik moest een standpunt innemen
dus ik liet me uit de tent lokken
en werd bikkelhard
keihard
onherkenbaar voor mezelf en mijn omgeving
maar het werkte wel

(pauze)

Docters van Leeuwen deelde de eerste klap uit
en de volgende klap kwam als een boemerang
van mij
‘Koekje van eigen deeg’
zoals dat heet
‘Eet smakelijk’

(pauze)

Maar
toen was het ook meteen gedaan
moesten ze me niet meer
want dat was natuurlijk niet diplomatiek genoeg
en zeker niet vrouwelijk
ik was afgeserveerd

(stilte)

‘Niet hoe fel een vuur laait is belangrijk,
maar waar het uitbreekt’
wijze woorden van een wijs man
die Seneca

(pauze)

Maar goed
tegenwoordig
het is er niet beter op geworden
want
zodra het aankomt op
felle discussie
Ik sla dicht
want
word verlegen
en als ik verlegen word
word ik rood
en als ik rood word
nog verlegener
vergeet wat ik wilde zeggen
houd m’n mond
ga door de grond
en
dat hoort niet
daarom moet ik oefenen
(Ze bekijkt de dartpijl)
oefenen oefenen oefenen
want ik laat me niet nogmaals door het slijk halen
Seneca zegt
‘The greatest remedy for anger is delay’
en hij heeft toch gelijk
gewoon even wachten
er niet meteen bovenop
daarom houd ik liever mijn mond
zo ben ik opgevoed
gewoon
je niet laten kennen
werkt allemaal tegen
dus

(ze concentreert zich en gooit een dartpijl)

Emoties
zonde van de tijd
kosten energie
en
houden je van je werk

(ze veroordeelt de dartpijl die niet goed terecht is gekomen)

Ik heb al vroeg in mijn leven geleerd
niet teveel van de binnenkant te laten zien
want ik ben geboren
toen mijn ouders
we woonden in Den Haag
op een kleine verdieping
ze hadden het niet makkelijk
Ze kwamen uit Indië
als krijgsgevangenen aan de Birma spoorlijn
mijn vader
bedoel ik
en mijn moeder in het kamp
verveelde zich dood
maar niemand
geen woord
nooit een woord over gesproken
wat dat betreft
was het rustig in huis
zeg maar gerust
doodstil
wat ik weet
weet ik van mijn grootvader
niet van mijn vader
of moeder

(pauze)

dus ik kwam niet op het juiste moment

(pauze)

maar ik kwam dus wel op het juiste moment
bleek later
want ik heb nooit iets hoeven doen
voor mijn carrière
bedoel ik
de trein stopte steeds op het juiste moment
en de deur ging open voor mijn neus
zo ging dat
ik zorgde ervoor dat ik klaar stond
om in te stappen
met voldoende bagage en strak in het pak
mijn buitenkant was altijd prima in orde
nooit als een verzopen kat aankomen bij een belangrijk gesprek
er zijn mensen
vrouwen nooit mannen
die doen dat
die komen aan als een verzopen kat
op sollicitatie naar een hoge post
druipend van ellende
dom zo dom
zo krijgen we de vrouwen nooit aan de top
op zulke momenten denk ik ook
was maar achter dat aanrecht gebleven
ja
je kan jezelf beter boven het aanrecht uitwringen
dan aan het dure eikenhouten bureau
van heer de Shell directeur

(Ze verzamelt alle dartpijlen die ze inmiddels gegooid heeft)

Ik ben nu niet heel aardig
dat besef ik wel
ik ben ook niet heel aardig
ik zie er aardiger uit dan ik ben
denk ik
Als kind was ik ook niet aardig
mijn zusje was veel aardiger
maar daar gaat het niet om
het gaat er niet om dat je aardig bent
het gaat er om dat je iemand bent
dat je iets kan betekenen in de wereld
want
‘Een stip is ons leven,
ja nog minder dan een stip’.
zegt Seneca
of te wel
denk maar niet dat je iemand bent
Maar dat kan je toch proberen te worden
haal eruit wat je eruit kan halen
zou ik zeggen
en dat bereik je niet met aardig zijn
Dat is heel stoïcijns
dat weet ik wel
maar ik heb wel iets met de Stoïcijnen
maar pas op hoor
het zijn ook gevaarlijke jongens
zo rationeel
dat kan enkel en alleen tot verdringing leiden
je denkt je emoties in de hand te kunnen houden
maar daar word je agressief van
omdat ze zich ophopen
die emoties dus
ze willen eruit
Ik moet denken aan die Italiaanse film
La Meglio Gioventu
daar zit een personage in
Matteo
hij is doodongelukkig
maar hij praat er niet over
hij houdt zijn verdriet vast
en op een gegeven moment zit hij vol
en dan barst de bom
hij laat ze ontploffen
die emoties
knallen uit elkaar
op de stoeptegels
maar dan is het te laat

(pauze)

Is wel een schitterende film
La Meglio
Gioventu

(stilte)

dus
ik laat ze toe
dat doe ik tegenwoordig
dat heb ik geleerd
ik negeer ze niet langer

(pauze)

Wijsheid verwerven
is niet alleen een kwestie van kennis
het gaat ook om ervaringen
Ook verdriet kan leiden tot iets positiefs
dat heb ik gemerkt

(ze gooit achter elkaar alle dartpijlen en bezeert zich aan een)

Misschien moest ik maar eens iets zinnigs doen
iets anders
even niet

(Ze denkt na)

even een pleister

(Ze gaat op zoek naar een pleister)

geen pleister
nergens een pleister
dan maar een borrel

(Ze schenkt een glaasje sherry in)

Goed voor jezelf zorgen is ook een kunst

(Ze heft het glas)

‘While we are postponing, life speeds on’
Proost!
Op Seneca

(Ze drinkt het glas leeg en schenkt nog een glaasje in)

‘We are all sinful. Therefore whatever we blame in another we shall find in our
own bosoms.’
Proost!
Op Seneca

(Ze drinkt het glas leeg en schenkt nog een glaasje in)

Ook een glaasje?

(Ze schenkt nog een glaasje in voor de gast, of die wil of niet.)

Proost!

‘Een groot deel van ons leven
verglijdt terwijl we
slecht bezig zijn,
het grootste deel terwijl we
niets doen,
het leven in zijn geheel
terwijl we iets anders doen
dan we zouden moeten’

Proost!

Op Seneca

Had u nog een glaasje gewild?

(Bij één gast klemtoon op ‘nóg’ en bij meer gasten klemtoon op ‘u’)

Nee nu is het welletjes
Ik moet me weer concentreren op de pijlen
want ik laat me niet nogmaals
ik ga niet nog een keer
het gaat om de focus
begrijpt u?
Enfin…
als u me maar begrijpt

(Winnie pakt de fles en de glaasjes en de fles en bergt ze op.)

Tot ziens!