Ode aan Anja Meulenbelt | Met trots, liefde en bewondering

Lieve Anja,  

Ik herinner me nog goed de eerste keer dat ik je ontmoette: het was tijdens een evenement in Pakhuis de Zwijger, eind 2022 of begin 2023, slechts enkele maanden nadat mijn boek was verschenen. We waren er allebei als gastsprekers, maar door de opzet van het programma kregen we niet echt interactie met elkaar. Destijds wist ik alleen van je wat mijn vriendin Simone Peek van tevoren zei: dat je een feministisch icoon was (ze ging er niet verder op in, en ik was te zenuwachtig voor mijn talk om ernaar te vragen).  

Toen het evenement was afgelopen, zag ik je beneden aan de bar. Je kwam naar me toe en vertelde me dat je mijn boek aan het lezen was, dat had ik niet verwacht. Je was zo aardig en lief voor me. We praatten wat over vluchtelingen, feminisme, politiek en over Amsterdam. Voordat je wegging, troostte je me en verzekerde je me ervan dat ik hier thuishoor. Oh Anja, ik herinner me die mooie en bemoedigende woorden nog zo goed.  

Afgelopen oktober ontmoetten we elkaar opnieuw, dit keer bij de Opzij Literatuurprijs. Je zat daar als jurylid en mijn boek maakte deel uit van de competitie. Tegen die tijd was ik al wat meer bekend met je naam, als onderdeel van BIJ1 en ook vanwege jouw betrokkenheid bij de Palestijnse zaak. Toen de ceremonie was afgelopen, hadden we weer een moment om te praten. Ik heb de prijs niet gewonnen, maar je troostende woorden en alleen al het feit dat ik er was, gaven me het gevoel dat ik een miljoen euro waard was. Voordat we onze eigen weg gingen, vroeg ik je om samen op de foto te gaan.  

Toen mijn trotse vriend onze foto naar zijn moeder stuurde, stuurde ze me meteen een berichtje. Ze vroeg zich af of ik wist dat de persoon met wie ik net op de foto ging een levend icoon is, een van de steunpilaren van de tweede feministische golf in Nederland en een vrouw die ze diep bewondert. De dagen erna vertelde ze me alles over de storm, De schaamte voorbij dat in de jaren zeventig werd geschreven, en over je betrokkenheid bij de Dolle Mina's. Dankzij haar leerde ik weer een andere versie kennen van de lieve vrouw die ik had ontmoet.  

De afgelopen maanden was jouw activisme net zo sterk, uitdagend en meedogenloos als altijd. Sinds 7 oktober sta je op de voorgrond, vanaf de eerste dag verhef je je stem namens het Palestijnse volk. Met je nieuwste boek, bij bijeenkomsten en bij demonstraties. Namens de mensheid. Ik volg je met een constant groeiende bewondering. Ik moet toegeven dat die bewondering soms ook gepaard gaat met schaamte, omdat ik zou willen dat ik een fractie van jouw moed, overtuiging en kracht had.  

Anja, je hele leven ben je beroemd (en berucht) geweest omdat je een rebel bent. Een emotionele activist die veel heeft geriskeerd met wat velen zagen of blijven zien als extreem feminisme, een fanatieke 'mannenhater'. Met je eerste boek (en daaropvolgende publicaties) heb je jezelf moedig blootgegeven en daarmee heb je andere vrouwen wakker geschud. Je schrijfwerk, je activisme en hoe congruent je bent met je acties hebben niet alleen vrouwen en mannen van alle leeftijden geïnspireerd, maar ook cis- en transmensen, mensen die hier geboren zijn, en mensen die nieuw zijn – zoals ik. Mensen waarvan velen zich misschien niet welkom voelen hier, maar die zich wel welkom voelen bij jou.  

In jouw acties laat je ons zien dat ieder van ons ertoe doet, ongeacht afkomst, geloof of de kracht (of het gebrek daaraan) van ons paspoort.  

Met deze brief wil ik jou en de Dolle Mina's eren. Jullie hebben de weg geplaveid waarvoor we vijftig jaar later nog steeds vechten, zodat we deze op onze eigen voorwaarden kunnen bewandelen.  

Anja Meulenbelt, met veel trots, liefde en bewondering.  

Alejandra Ortiz