Ode aan Johanna Borski | Een eigenzinnige vrouw

Ode aan Johanna Borski – Van de Velde

Een van die bijzondere vrouwen van Amsterdam, tegenwoordig alleen nog maar te zien op een portret in Museum Van Loon: Johanna Borski. Of liever: Johanna van de Velde, om haar maar eens bij haar eigen achternaam te noemen. Want eigenzinnig en bijzonder was ze: na de onverwachte dood van haar echtgenoot, de bankier Willem Borski, had Johanna Borski-van de Velde de zaken overgenomen onder de naam Firma Weduwe W. Borski. Ze werd een bedreven investeerder in een tijd dat beleggen voor vrouwen allerminst gebruikelijk was. En zelf op de beurs handelen zat er al helemaal niet in: ze moest elke keer haar assistent, de heer Stoop, erop uit sturen.

Johanna werd vooral ook bekend door de rol die zij speelde bij de oprichting van De Nederlandsche Bank. In 1814 werd de bank door koning Willem I opgericht, maar dit ging niet vanzelf. Van de uitgegeven vijfduizend aandelen waren er na twee jaar nog maar drieduizend verkocht. Veel handelshuizen zagen de bank als concurrent. De firma Weduwe W. Borski durfde het echter wel aan; zij kocht de resterende aandelen en voorzag daarmee De Nederlandsche Bank van haar startkapitaal. 

Johanna is al langer een bekend figuur in de Nederlandse geschiedenis, uitzonderlijk als het was dat een vrouw in de 19de eeuw zo machtig was aan de Amsterdamse beurs. Andere aspecten zijn lang onderbelicht gebleven: het kapitaal dat zij en haar familie vergaarden, werd onder andere verkregen door plantageleningen. Hiermee faciliteerde zij dus ook het systeem van slavenarbeid. 

In 1854 trouwde Johanna’s kleindochter Louise Borski met Hendrik Maurits van Loon.

Gijs Schunselaar - directeur Museum Van Loon