Ode aan Jorien Feijtes | Jij bent het 21e-eeuwse Nieuw Amsterdam

Lieve Jorien, 

Voor mij ben jij een prachtig en belangrijk deel van Amsterdam. Of moet ik zeggen ‘Nieuw Amsterdam’? 

Daarom schrijf ik jou een ode. 

Ik leerde je kennen toen ik net achttien was, echt nog een meisje. Jij was toen denk ik dertig. En ik keek enorm tegen je op. Je was mijn leidinggevende bij Café Nieuw Amsterdam, waar jij een van de eigenaren van bent. Café Nieuw Amsterdam zit op de kruising van de Haarlemmestraat en de Herenmarkt; in het West Indisch Huis. Een beladen plek. Het was op deze locatie dat het hoofdkantoor van de West Indische Compagnie was gevestigd. Het was op deze locatie dat Nederlandse handelslieden Nieuw Amsterdam stichtten - wat nu New York is. Het was op deze locatie dat geld verkregen uit het verhandelen van tot slaaf gemaakte mensen uit Afrika werd verdiend. En het was op deze locatie dat de Inheemse bevolkingen rondom de Hudson rivier werden verdreven en vermoord, om zo plaats te maken voor Hollandse nederzettingen. 

Het is en blijft voor altijd een beladen plek. 

Jij bent als enige vrouw mede-eigenaar van de horecavoorzieningen die sinds 2019 het West Indisch Huis bekleden. We hebben het hier wel eens over gehad. Wat moeten we met erfgoedmonumenten als het West Indisch Huis? Wat zegt de naam ‘Nieuw Amsterdam’? Hoe gaan we om met het standbeeld van Peter Stuyvesant, dat nog steeds vol pracht en praal op de binnenplaats staat – omringd door een fontein? 

Ik werk inmiddels niet meer in de bediening van Café Nieuw Amsterdam, maar bij het Amsterdam Museum. Een plek waar we met regelmaat nadenken over dit soort vraagstukken. Ik kan me nog goed herinneren dat jij en ik het afgelopen zomer weer hadden over de betwiste, historische achtergrond van het West Indisch Huis. Onze gesprekken hierover zijn overigens altijd vol begrip en nuance, rekening houdend met zoveel mogelijk perspectieven.  Jij gaf aan dat je heel goed hebt nagedacht voordat je aan je avontuur genaamd ‘Café Nieuw Amsterdam’ begon, wetende dat het pand een geschiedenis met zich mee brengt gekenmerkt door kolonialisme en slavernij. Je nam me mee in dat denkproces en vertelde dat jij juist kansen zag in het neerzetten van een Amsterdams restaurant op deze plek. Want jij – als jonge vrouw, van deels Indische afkomst – zou het begrip ‘Nieuw Amsterdam’ letterlijk belichamen in het West Indisch Huis, door de plek en de naam terug te claimen, met nuances gemaakt in het heden. Je vertelde dat het juist dit soort plekken zijn, waar zo ongelofelijk veel onrecht, geweld en pijn is veroorzaakt, waar we nu met zijn allen een nieuwe betekenis aan kunnen geven. En dit maak jij keer op keer waar. Iedereen is aan jouw bar welkom en elk gespreksonderwerp is er waardevol. Zo blaas jij nieuw leven in het West Indisch Huis, met als doel het een levende plek voor iedereen te maken waar het verleden nog voelbaar is maar het heden nog veel sterker wordt vertegenwoordigd. Een nieuw ‘Nieuw Amsterdam’. 

En je gaat tot het uiterste om dit waar te maken. Ik kan me voorstellen dat dit niet altijd makkelijk is, in een bestuur met verder alleen mannen en in een pand waarbij je altijd rekening moet houden met gemeentelijke regels over hoe we om dienen te gaan met het verleden. Maar jij laat je niet demotiveren. Je pakt gewoon de telefoon als je het met iemand niet eens bent en vraagt dan om uitleg. Je organiseert borrels voor de buren zodat zij ook deel blijven van het nog steeds ontwikkelende leven van het West Indisch Huis. Je nodigt al je vrienden uit om te komen eten en drinken. Je gaat het gesprek aan met mensen die andere opvattingen hebben dan jij. Je rent achter iemand aan om uit te leggen waarom iets gebeurt zoals het gebeurt. En dat is alleen nog maar wat je voor anderen bent. Want voor mij ben je een vriendin, een grote zus, een adviseur, iemand om van te leren, en iemand om ontzettend mee te lachen.

Jouw hart, huis en restaurant staan altijd open, voor wie dan ook. 

Jij bent het 21e-eeuwse Nieuw Amsterdam.

Dankjewel. 

Kus, Sigi