Ode aan Antje Schreuder | Je bent dus een totaal vergeten vrouw

Ik ontdekte jouw bestaan per toeval toen ik met vrienden de begraafplaats De Nieuwe Ooster bezocht. Daar zag ik jouw graf met ernaast een bordje met wie jij was: een gepassioneerde en toegewijde wetenschapper gespecialiseerd in paleontologie. Je werd  in Europa gezien als een autoriteit op het gebied van kwartiair botmateriaal. Op de foto op dat bordje zie ik een vrolijk lachende vrouw met een grappig hoedje op. Ik werd meteen nieuwsgierig, wie was jij?

Thuis gekomen zoek ik tevergeefs op Wikipedia en ik zie dat je ook niet voorkomt in de vrouwelijke geschiedenis boeken van Els Kloek (1001 Vrouwen).

Je bent dus een totaal vergeten vrouw. En naar het schijnt op dat bordje, iemand die een grote betekenis heeft gehad bij het bestuderen van fossielen resten. 

Dit maakte mij nog meer nieuwsgierig naar jouw en ben ik gaan snuffelen in archieven.

Je wieg stond 15 november 1887 op de Nassaukade nummer 5 in Amsterdam. Je vader was Jan Casper Schreuder, houthandelaar en je moeder Antje IJserinkhuijsen. Je was hun tweede kind. Gelukkig vind ik een biografie. Vijftig jaar na jouw overlijden op 2 februari 1952 hebben Minke E. van Det en Lars van den Hoek Ostende over je geschreven.

Daardoor weet ik dat je de meisjes-HBS hebt gevolgd en met studeren bent begonnen toen je 23 jaar was. Je hebt hiervoor waarschijnlijk examens moeten doen op gymnasium niveau.

Je gaat studeren aan de universiteit van Amsterdam en je kiest voor biologie ( Plant- en Dierkunde). Je krijgt les van onder meer Hugo de Vries ( Botanie), Max Weber (Zoölogie) en Eugene Dubois (Geologie, Paleontologie Mineralisme en Kristallogie).

Als professor Dubois een student zoekt die voor hem vervelende klusjes kan doen, noemt Hugo de Vries jouw naam. En jij neemt deze hinderlijk langdradige taak op je. Dubois was zo tevreden dat hij jou meteen vraagt om zijn assistent te worden, wat jij natuurlijk meteen aannam. Je neemt veel vervelende taken van hem over. Er wordt lovend over je geschreven. Je bent behendig, bekwaam, je werkt met veel plezier, nauwkeurig en je hebt een goed observatie vermogen. Je wordt bovendien ook zeer gewaardeerd door de studenten.

Je behaalt je doctoraal in 1923 en op 19 juni 1928 verdedig je jouw proefschrift ‘Kennis van conondontes en trogontherium’. Het gaat over overeenkomsten tussen reuzenbevers.

Je hebt vele fossielen  bekeken, gemeten, genoteerd en conclusies getrokken.

Je bent de eerste die ontdekt dat er katachtigen hebben geleefd in Tegelen (België). Na jouw overlijden is er een paleontoloog die deze vernoemd naar jou: Panthera-Schreuderi. Maar helaas een latere paleontoloog ontdekt dat deze synoniem is aan Panthera-Gomboszougennis. De eerdere vernoeming naar jou wordt daarom ingetrokken. 

Antje Schreuder, je was een wetenschapper in een hoofdzakelijk mannenwereld. Je werd geëerd door vele Europese collega’s. Je was een pionier waarop anderen voortborduren. Ik wil niet dat je een vergeten vrouw bent. 

En dat gaat ook niet gebeuren! 

Maria Dubbeldam