Ode to Ida Peerdeman | You made my Amsterdam a city of otherworldly voices

This text was translated using AI and may contain errors. If you have suggestions or comments, please contact us at info.ode@amsterdammuseum.nl.

Beste Ida Peerdeman, 

Heb ik je ooit gezien? Ik denk van wel. Maar misschien heb ik jouw verschijning later toegevoegd aan mijn herinnering. Dit is hoe ik het opsloeg: mijn moeder en ik in de kapel in de Diepenbrockstraat. Samen in een houten bank, pal voor het schilderij van Maria. Jij rechts van ons bij de kaarsenstandaard. Mijn moeder bidt, ik kijk opzij, recht in jouw gezicht, maar je ziet me niet, je blik is op de verte gericht, op iets ziet wat anderen ontgaat. 

Lange tijd wilde ik meemaken wat jij had meegemaakt. Maria zwevend in een Amsterdamse straat. Een ontmoeting met iets buitenaards. De flits waarmee een andere wereld door de kieren van het alledaagse schiet. 

Jaren later pas besefte ik hoe ontwrichtend dit moet zijn geweest. Klopgeesten in je huis, een stem die vanuit een andere dimensie opdracht geeft haar boodschap te noteren. Woord voor woord, een spookachtig 'Ze zullen mij de Vrouwe noemen'.

Vroeger was ik gefascineerd door wat jij had gezien, nu ben ik vooral gegrepen door de interpretatie ervan. Het feit dat jij geen psychiatrisch patiënt werd maar een beroemde zieneres. Bevestigd door het Vaticaan, gedragen door de kerk. In plaats van medicijnen kreeg je een kapel, een ruimte voor je geest om in te dwalen. 

Was het Amsterdamse mazzel? Ik las over de pater uit de Dominicus kerk, die zo diep in jou geloofde en een lijntje had naar de machtige Brenninkmeijers. Ik las over het zieke kind in dat steenrijke gezin en hoe jij als verzorger door hen werd opgenomen. Jij was hun hoop op wonderbaarlijke genezing. Hoe dat afliep weet ik niet maar het raakt me, de rol die jij voor hen vervulde. Misschien omdat ik weet waar mijn moeder in jouw kapel voor bad, waarom ze in die kerkbank zat. Hoe we daar aan het wachten waren op een teken. 

Jouw kapel was de ruimte van de mogelijkheid, van de één procent kans die wortel kan schieten en dan een machtige stam wordt, met takken en blad. Een één waar niemand meer omheen kan. Geen kans meer maar een feit. Zo zat mijn moeder in jouw kerkbank, terwijl het zonlicht op haar haren viel, rood en geel door glas in lood. 

Van over de hele wereld kwamen en komen ze, uitbehandeld, radeloos. Ik geloof niet in gebedsgenezing, maar ik geloof dat er een plek moet zijn waar je tegen beter weten in kan blijven hopen.

Om me heen is er bijna niemand die jou kent. Bijna niemand die weet dat er elk jaar volle bussen stoppen op de Diepenbrockstraat. Ik heb geen zin om over je te vertellen, ik weet wat mensen zullen zeggen. Dat de verschijning van Maria een wensbeeld was, je moeder die veel te jong stierf. Of dat het simpelweg om aandacht ging. Een ongetrouwde, onopmerkelijke vrouw, onzichtbaar voor de wereld, schijnt het licht op zichzelf en wordt eindelijk gezien. 

Ik hoef het niet te horen. Liever koester ik dat beeld van jou, rechts bij de kaarsen, je oude blik op de verte, ergens in de tachtig moet je toen zijn geweest. Jouw laatste en mijn eerste jaren leefden we dichtbij elkaar. Je kapel lag op onze weg tussen huis en school. Een gewoon gebouw aan de rand van het park, waar je met je tas, je broodtrommel, je hand in je moeders hand, zomaar in kon lopen. Wat jij me gaf was een stad waarin een waan een wonder was, waarin het doek elk moment kon scheuren. 

En nog iets. Het beroemde schilderij van Maria, heel precies op jouw aanwijzing gemaakt. Het staat in mijn geheugen gegrift en ik denk dat het beïnvloed heeft hoe ik zelf ben gaan geloven. (Net als jij in je eerste jaren ga ik naar de Dominicus, die inmiddels heeft gebroken met het Vaticaan, de liturgie van nu is radicaal anders dan die uit jouw jeugd.) Maar dat schilderij, ik had nog nooit zoiets gezien. Maria niet zoals gewoonlijk knielend naast het kruis, maar pal ervoor. Haar lichaam dat Jezus afdekt. Háár handen die de wonden tonen. Medeverlosser, zo noemde je haar. Of zij zichzelf, via jou. De treurende bijrol in het midden geplaatst. De vrouw vooraan. Geen enkele Maria die ik later heb gezien belichaamde eenzelfde kracht. Ik nam haar mee. 

Jij maakte mijn Amsterdam een stad van bovenaardse stemmen, daarvoor wil ik je bedanken, waar je nu ook bent. En het sterkt me dat jouw Maria er nog altijd hangt, in dat simpele gebouw aan de rand van het park, waar ze de stad herinnert aan mirakel en mogelijkheid.

Liefs, Marjolijn